BEYAZ GECELER - FYODOR DOSTOYEVSKİ

“Dosteyevski’nin tatsızlığı, Freudyen tarz komplekslerden muzdarip bireylerle uğraşıp durma monotonluğu, insan asaletinin başına gelen trajik olayların içinde debelenip durması… Tüm bunları takdir etmek zor.” demiş en tanınmış eseri Lolita adlı roman olan Vladimir Nabokov. Dostoyevski'nin eserlerini her ne kadar takdir etsem de Nabokov bu söyleminde pek de haksız sayılmaz. Neredeyse bütün eserlerinde onun bu kompleksli kimliğinin yansımalarını görebiliriz. Gerçekten de zeki olduğu için utanan Dostoyevski, çoğu eserinde baş karakterini yerin dibine sokar, tam da göklere çıkaracakken biraz daha dibe batırır. Yıkım dolu bir ailede büyümesi, ailesini henüz çocukken kaybetmesi, idam sırasında cezasının hapis ve sürgün cezasına çevrilmesi ve bundan sonra devam eden hastalıkları ve kumar bağımlılığıyla birlikte kızının ölümü Dostoyevski'nin o dönemde müthiş eserler yaratmasına neden olmuştur diye düşünüyorum. Karamazov Kardeşler, Suç ve Ceza, Yeraltından Notlar... Bütün eserlerinde Dostoyevski'nin yaşamından kırıntılar görebiliriz.
Dostoyevski'nin Beyaz Geceler adlı kısa öyküsünde de onun içindeki aşk düşüncesi ve romantizm fikrini açıkça görebiliriz. Nastenka ile yazarın arasındaki aşkın yapaylılığına ve öykünün sonunun oldukça trajik olacağına adeta inandırır bizi. Onun birkaç eserini okumuş biri bu düşünceye kolayca varabilir. Zaten öyküyü çekici kılan da bu iki insanın sonunda birlikte olmaması, Nastenka'nın yaptıklarına rağmen yazarın asla kin tutmaması, bir gelecek ümidiyle dostluğu bile kabul ederek ona aşkında yardım edecek kadar vurgun olmasıdır.
Betimlemeleri oldukça başarılı olmasına rağmen öykünün içinde gereksiz ve sıkıcı bulduğum birkaç kısım var. Yazarın öyküde gezdiği sırada Petersburg'un çeşitli yerlerinde olanları anlatması ve betimlemesi oldukça sıradan. Bu esnada tek ilgimi çeken sarı boyalı evlerin yazara oldukça itici gelmesi ve ona Çin bayrağını anımsatması idi.
Kendi kafasında aşkın tanımını yapmış; bizlere de öyle güzel sunmuştur ki, aşkın ve sevginin bu şekilde olduğuna inandırmıştır adeta. İkilinin diyalogları her ne kadar ağır bir yazılı dil gibi verilse de, ben bunu mantık hatası olarak değil birbirine benzeyen iki insanın günlük konuşmaları olarak yorumladım.
Diğer eserleri kadar başarılı olmasa da zaman kaybı asla değildir. Uzun süre akılda kalacak nadir ve orijinal öykülerden bir tanesidir.

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

DUHA KOCA OĞLU DELİ DUMRUL HİKAYESİ

Resim
Deli Dumrul bir kuru çayın üstüne köprü diker. Köprüden geçenden de geçmeyenden de para alır. Sebebini de erliğinin ve yiğitliğinin yayılması olarak açıklar. Bir gün bu köprünün üzerinde bir yiğit ölür. Ardından Deli Dumrul bu duruma sinirlenip Azrail'in gelip kendiyle savaşmasını ister. Bu isteğinin üzerine Tanrı Azrail'i Deli Dumrul'un canını almak için yollar. Deli Dumrul atının üstünde Azrail' yakalamaya çalışırken Azrail güvercine dönüşüp atı korkutarak onu devirir. Deli Dumrul mağlubiyet sonrası affedilmek için Azrail'e yalvarmaya başlar. Azrail kendine değil, Tanrı'ya yalvarıp tövbe etmesini söyler. Bir can getirmek koşuluyla canı bağışlanacaktır. Annesi de babası da can vermek istemez. Ölümü kabullenen Deli Dumrul karısıyla helalleşmeye gittiğinde karısı kendi canını vermek ister. Deli Dumrul Tanrı'dan ya ikisinin de canını almasını ya da ikisini de yaşatmasını ister. Tanrı ikisine de 140'ar yıl ömür verir, anne ve babanın canını alır. De...
Devamı

PAZAR GÜNLERİ - SAİT FAİK ABASIYANIK

Resim
Bir Pazar günü cebimde iki lirayla dışarı attım kendimi. Harcayacağımdan değil de midem kazınırsa en azından bir simit alırım diye. Şişli’den Beşiktaş’a kadar indim. Tıka basa insan dolu sokaklardan geçerek sahile vardım. Kıyı kenarında denizi seyrederken düşüncelere dalmışım yine, hala yürüdüğümü farketmeden. Sonra iskele kenarında oturmuş bira içen bir ihtiyar adam gördüm. Bir eliyle yanında yatan sokak köpeğini okşarken diğer eli sallanıp dururdu ihtiyar bir şeyler anlattıkça. Oturduğu iskelenin sahibi olan dükkandan çıkan bir çocuk adama doğru bir kase uzattı. Gizemli ihtiyarı izlemeyi bırakıp onunla tanışmak istedim. Dükkana girip kendime bir çay aldım ve arka kapıdan çıkarak yavaşça ihtiyarın yakınına oturdum. Genelde buraya oturan pek kişi olmasa gerek; ben oturur oturmaz kafasını usulca bana doğru çevirdi. “Merhaba.” dedim. İskeleye vuran sıcacık güneş ışığının ve biranın etkisiyle mayışmış olmalı; başını tekrar yavaşça önüne doğru çevirerek selam verircesine salladı. Tam ...
Devamı

DURDUM

Resim
Bir anlık da olsa uğraştığım her şeyi bıraktım ve oturduğum sandalyede arkama doğru yaslandım. Biraz öncesinde odaya hakim olan ses topluluğunun yerini derin bir sessizlik bürüdü. Uzun bir süredir bu seslere maruz kalmış olmalıyım ki sessizliğin nasıl olduğunu unutmuşum. Bu derin sessizliği fark ettikten hemen sonra pek de yabancısı olmadığım bir olayla tekrar karşılaştım. Zaman yavaşladı. Koca bir boşlukta asılı dururmuşçasına duvara karşı bakarken çoğu zaman yaptığım gibi hayatımı sorguladım.Bu durumdan sıkılmış ve bunalmış hissederken bir anda bütün düşüncelerim kafamdan uçup gitti. Hiçbir şey düşünmemenin verdiği keyifle bütün dikkatim kulaklarıma çevrildi. Halen sessizliği dinlemekte olan kulaklarımın kalbim gibi attığını hissettim. Kalp atışlarım kulaklarımı takip ederken gözlerimi pencereden dışarı diktim. Gecenin sessizliği ve durağanlığıyla uyum içindeydim. Dünya’nın kendi etrafında dönüşünün duygu ve düşüncelerimi bu denli etkilemesinin sebebini düşünürken güldüm. Zamanın k...
Devamı